CHƯƠNG 1:
GIỚI THIỆU VỀ TỔNG
ĐIỀU TRA
VÀ CÔNG TÁC CHUẨN BỊ TỔNG
ĐIỀU TRA
DÂN SỐ VÀ NHÀ Ở NĂM 2019 TRÊN
ĐỊA BÀN TỈNH
1.1.
Giới thiệu chung về Tổng điều tra dân số
và nhà ở năm 2019
Đây là cuộc Tổng điều
tra dân số và nhà ở lần thứ năm được
tiến hành vào tháng 4 năm 2019 nhằm thu thập các thông
tin về dân số và nhà ở của dân cư. Là cuộc
TĐT lần đầu tiên ứng dụng công nghệ
thông tin trong tất cả các công đoạn thực hiện.
Việc sử dụng phương pháp điều tra là phỏng
vấn trực tiếp để điền thông tin vào phiếu
hỏi điện tử với sự trợ giúp của
máy tính bảng và điện thoại thông minh (c̣n gọi là
CAPI) và hộ tự điền thông tin vào phiếu điện
tử trực tuyến (c̣n gọi là Webform) được
sử dụng rộng răi trên phạm vi toàn quốc và tại
tỉnh Vĩnh Phúc. Việc cải tiến này đă đem
lại những lợi ích thiết thực trong nâng cao chất
lượng số liệu, tăng tính minh bạch và chặt
chẽ của quy tŕnh sản xuất thông tin thống kê,
rút ngắn thời gian công bố kết quả, giảm
kinh phí thực hiện điều tra và phù hợp với
xu hướng điều tra của thế giới.
TĐT sử dụng đồng
thời hai phương pháp điều tra là điều tra
mẫu và điều tra toàn bộ; cỡ mẫu điều
tra là gần 10% hộ dân cư trên địa bàn tỉn,
đủ đại diện để ước lượng
các chỉ tiêu chủ yếu đến cấp huyện.
Nội dung chính của TĐT là
tính số dân; đồng thời thu thập các thông tin về
đặc điểm, chất lượng dân số, nhà ở
và điều kiện sống của hộ dân cư. Nội
dung của TĐT năm 2019 được nghiên cứu và
xây dựng dựa trên một số yêu cầu cơ bản
như: đảm bảo tính so sánh với các cuộc Tổng
điều tra dân số và nhà ở trước đây;
đáp ứng yêu cầu thông tin phục vụ xây dựng
Chiến lược phát triển kinh tế - xă hội giai
đoạn 2021 - 2030; Kế hoạch phát triển kinh tế
- xă hội giai đoạn 2021 - 2025.
Nội dung của TĐT bao gồm 10 nhóm thông
tin sau:
- Thông tin chung về dân số;
- Mức độ sinh, chết và
phát triển dân số;
- Tŕnh độ giáo dục,
đào tạo;
- T́nh trạng khuyết tật;
- T́nh trạng hôn nhân;
- T́nh trạng di cư;
- T́nh h́nh đăng kư khai sinh của
trẻ em;
- T́nh h́nh lao động - việc
làm;
- Thực trạng về nhà ở;
- Điều kiện sinh hoạt
cơ bản của hộ dân cư.
1.2. Công tác chuẩn bị
TĐT trên địa bàn tỉnh
a) Thành lập Ban Chỉ đạo (BCĐ)
TĐT và Văn pḥng BCĐ tỉnh các cấp
- Thành lập BCĐ, Văn pḥng
BCĐ tỉnh:
Ngày 18/9/2018, UBND tỉnh Vĩnh Phúc ban hành
Quyết định số 2153/QĐ-UBND về việc
thành lập BCĐ và Văn pḥng BCĐ TĐT tỉnh
Vĩnh Phúc. BCĐ tỉnh gồm 15 thành viên, gồm
Trưởng BCĐ là Phó Chủ tịch Thường
trực UBND tỉnh Vĩnh Phúc, 03 Lănh đạo Cục
Thống kê tỉnh và 11 thành viên là Lănh đạo các Sở,
ban, ngành liên quan. Văn pḥng BCĐ tỉnh gồm 22
người do 01 Phó Cục trưởng Cục Thống kê
tỉnh là Chánh văn pḥng, Trưởng pḥng Thống kê Dân
số - Văn xă của Cục Thống kê làm Phó Chánh
văn pḥng cùng 20 thành viên là công chức các Sở, ban, ngành
và Cục Thống kê tỉnh.
- Thành lập BCĐ, Văn pḥng BCĐ
cấp huyện và BCĐ cấp xă:
Căn cứ hướng dẫn của
BCĐ Trung ương, UBND các huyện, thành phố và UBND
xă, phường, thị trấn đă ban hành các quyết
định thành lập BCĐ, Văn pḥng BCĐ cấp
huyện, BCĐ cấp xă đảm bảo về số lượng
và thành phần. 9 huyện, thành phố đă hoàn thành
việc thành lập BCĐ, Văn pḥng BCĐ cấp
huyện trước ngày 13/9/2018; đến ngày 17/9/2018, 137
UBND xă, phường, thị trấn hoàn thành việc thành
lập BCĐ cấp xă để chỉ đạo và
tổ chức thực hiện cuộc TĐT trên ĐB. BCĐ
của 9 huyện, thành phố gồm 81 người; VP
BCĐ cấp huyện gồm 82 thành viên. BCĐ của 137
xă, phường, thị trấn gồm 635 thành viên. Tại
một số địa phương, thành viên BCĐ
cấp xă bao gồm cả lực lượng tổ
tưởng tổ dân phố/trưởng thôn để
thuận tiện cho việc triển khai thực hiện
TĐT trên địa bàn.
b) Triển khai Quyết định của Thủ
tướng Chính phủ, Chỉ thị của Chủ tịch
UBND tỉnh, Kế hoạch thực hiện TĐT trên
địa bàn và các văn bản liên quan
Ngày 16/01/2019, BCĐ tỉnh tổ chức
hội nghị quán triệt và triển khai Quyết
định của Thủ tướng Chính phủ, Chỉ
thị của Chủ tịch UBND tỉnh, Kế hoạch
thực hiện TĐT trên địa bàn (ĐB), Kế
hoạch tuyên truyền về TĐT…; đồng thời,
thống nhất thực hiện TĐT với h́nh thức
Capi tại 100% địa bàn điều tra (ĐBĐT)
của tỉnh và tuyển chọn thêm điều tra viên
(ĐTV) ngoài số lượng ĐTV được
BCĐ Trung ương phân bổ để đảm
bảo tiến độ, chất lượng thực
hiện TĐT tại địa phương.
c) Thực hiện vẽ sơ đồ
nền và phân chia ĐBĐT
Ngày 20/9/2018, BCĐ tỉnh ban hành văn
bản số 01/BCĐT-VPBCĐT hướng dẫn
thực hiện công tác vẽ sơ đồ nền xă,
phường, thị trấn và phân chia ĐBĐT trong
TĐT theo yêu cầu của BCĐ Trung ương.
BCĐ cấp huyện phối hợp
với BCĐ cấp xă tuyển chọn tại mỗi xă,
phường, thị trấn 01 người có kỹ
năng vẽ sơ đồ và am hiểu về
địa giới hành chính địa phương
để thực hiện phân chia ĐBĐT.
BCĐ các huyện, thành phố tổ
chức tập huấn nghiệp vụ cho BCĐ cấp
xă, giám sát viên (GSV) cấp huyện và lực lượng
vẽ sơ đồ của các xă, phường, thị
trấn; thực hiện sự chỉ đạo, kiểm
tra công tác vẽ sơ đồ nền xă, phường,
thị trấn và phân chia ĐBĐT ở các địa
phương. Tiếp đó, BCĐ cấp huyện tiến
hành nghiệm thu với BCĐ cấp xă; kiểm tra sự
nhất quán giữa sơ đồ nền xă,
phường, thị trấn với danh sách ĐBĐT,
tính hợp lư của sự phân chia ĐB; thực hiện
gửi ảnh sơ đồ nền vào cơ sở
dữ liệu ảnh của TĐT.
Từ ngày 12 đến 15/10/2018, BCĐ
tỉnh kiểm tra, nghiệm thu sơ đồ nền xă,
phường, thị trấn và danh sách ĐBĐT với
BCĐ các huyện, thành phố, duyệt dữ liệu trên
trang Hệ thống thông tin điều hành tác nghiệp
(trang Web điều hành).
d) Tiến hành lập bảng kê hộ và bảng
kê nhân khẩu đặc thù (BK)
Việc tuyển chọn người
lập bảng kê (BK) các ĐBĐT được BCĐ
cấp xă thực hiện. Sau đó, BCĐ các cấp
tổ chức tập huấn nghiệp vụ lập BK cho
lực lượng tham gia và triển khai thực hiện
ở địa phương theo hướng dẫn
của BCĐ Trung ương.
Trong 02 ngày 16 và 17/11/2018, BCĐ tỉnh đă
tổ chức 01 lớp tập huấn về công tác
quản lư và lập Bảng kê cho 93 đại biểu
cấp tỉnh và huyện tại hội trường
của Cục Thống kê.
Trong các ngày từ 19 đến 30/11/2018,
BCĐ các huyện, thành phố đă tổ chức các
lớp tập huấn về công tác quản lư, nghiệp
vụ lập BK cho lực lượng tham gia TĐT
cấp xă. BCĐ tỉnh đă cử thành viên Văn pḥng
BCĐ tỉnh cùng GSV cấp tỉnh trực tiếp giám
sát công tác tổ chức tập huấn ở các
địa phương. 09 huyện, thành phố của
tỉnh đă thực hiện 09 lớp tập huấn
về công tác quản lư cho BCĐ cấp xă và 40 lớp
tập huấn công tác lập BK cho các đại biểu
tham dự.
Từ ngày 01 đến ngày 20/12/2018, việc
lập BK được các địa phương
khẩn trương tiến hành. Trong thời gian này,
BCĐ cấp tỉnh, huyện và các Tổ Công tác của
tỉnh đă thực hiện kiểm tra, giám sát quá tŕnh
lập BK tại cơ sở. Công tác lập BK trên ĐB
nh́n chung đảm bảo tiến độ và chất
lượng.
Từ ngày 21 đến 30/12/2018, BCĐ
cấp huyện nghiệm thu kết quả lập BK
với cấp xă. Từ 02 đến 04/01/2019, BCĐ
tỉnh tiến hành kiểm tra, nghiệm thu BK với
BCĐ các huyện, thành phố. Kết quả: Tổng
số ĐBĐT của tỉnh là 2.320, trong đó có 2.216
ĐB thường và 104 ĐB đặc thù (tăng 151
ĐB, gồm 147 ĐB thường và 04 ĐB đặc
thù so với giai đoạn vẽ sơ đồ
nền).
Từ ngày 05 đến 15/01/2019, Văn pḥng
BCĐ tỉnh tổ chức nhập tin BK và tải dữ
liệu lên trang Web điều hành của BCĐ Trung
ương.
e) Tuyển
chọn ĐTV, tổ trưởng (TT), GSV và tập
huấn nghiệp vụ điều tra
BCĐ tỉnh hướng dẫn BCĐ
cấp huyện, xă tiến hành tuyển chọn ĐTV tham
gia TĐT như sau:
- ĐBĐT mẫu (tổng số 1.004
ĐB toàn tỉnh): 01 ĐTV/01 ĐB;
- ĐBĐT toàn bộ thuộc khu vực
đồng bằng có số hộ dân cư từ 160
hộ trở lên hoặc dưới 160 hộ nhưng
nằm cách xa địa bàn khác: 01 ĐTV/01 ĐB;
- ĐBĐT toàn bộ thuộc khu vực
miền núi có số hộ dân cư từ 130 hộ trở
lên hoặc dưới 130 hộ nhưng nằm cách xa
ĐB khác: 01 ĐTV/01 ĐB;
- ĐBĐT toàn bộ khác: 01 ĐTV/02
ĐB.
Kết quả: BCĐ các cấp đă
tuyển chọn được 1.794 ĐTV, 139 TT;
đồng thời, chọn cử 34 GSV cấp tỉnh, 82
GSV cấp huyện là công chức Ngành Thống kê và các
Sở, ban, ngành tham gia TĐT.
Công tác tập huấn nghiệp vụ
được thực hiện ở hai cấp: tỉnh và
huyện. BCĐ tỉnh thực hiện tập huấn
nghiệp vụ cho lực lượng tham gia TĐT
của cấp tỉnh và huyện. Tổng số
đại biểu tham dự là 93 người gồm: 36
đại biểu thuộc BCĐ tỉnh và Văn pḥng BCĐ
tỉnh, 12 giám sát viên cấp tỉnh, 45 người là thành
viên BCĐ, Văn pḥng BCĐ cấp huyện. 9 BCĐ
huyện, thành phố thực hiện tập huấn
nghiệp vụ cho 2.204 đại biểu, bao gồm: 84
người của BCĐ và Văn pḥng BCĐ cấp
huyện, 50 giám sát viên cấp huyện, 137 đại
biểu của BCĐ cấp xă, 139 tổ trưởng
điều tra và 1.794 ĐTV (cả lực lượng
dự pḥng).
f) Thực hiện rà soát, cập nhật BK hộ
Công tác rà soát và cập nhật BK hộ
được BCĐ cấp xă giao nhiệm vụ cho
lực lượng ĐTV, thời gian thực hiện
từ ngày 15 đến ngày 19/3/2019. BCĐ cấp huyện
nghiệm thu với BCĐ cấp xă vào ngày 20/3/2019. Sau
đó, Văn pḥng BCĐ tỉnh kiểm tra, nghiệm thu
với BCĐ cấp huyện và hoàn thiện dữ
liệu BK lên trang Web điều hành ngày 25/3/2019, sẵn sàng
phục vụ cho giai đoạn điều tra thu thập
thông tin từ ngày 01/4/2019.